Chiến dịch "giải cứu" dưa hấu cho bà con nông dân của Tỉnh đoàn Quảng Ngãi đáng lẽ đã thành công một cách “ngọt ngào”, bởi hơn 750 tấn dưa là một con số lớn.

Nhẽ ra, hàng trăm thanh niên tình nguyện lưng ướt đẫm mồ hôi trong nhiều ngày nắng như đổ lửa khi đứng đường bán từng quả dưa, hẳn sẽ tự hào vì mình đã làm được một việc thiện nguyện và những người nông dân sẽ được hưởng lợi nhiều hơn, đúng với công sức lao động cực nhọc họ đã đổ ra..., nếu như việc thu gom, mua bán dưa của Tỉnh đoàn được làm công khai, minh bạch, có sự giám sát của người dân, cộng đồng và cả các cơ quan chức năng của tỉnh.

Tỉnh đoàn: Chúng tôi trả cả tiền chênh lệch cho nông dân!

Ngày 6/5/2015, Báo Hànộimới Điện tử có bài: "Họ đã “ăn” trên lưng nông dân 2000 đồng/kg dưa hấu?" phản ánh việc Tỉnh đoàn Quảng Ngãi bán cho các đầu mối ngoài Hà Nội 5000 đồng/kg, trong khi đó họ mua của bà con nông dân chỉ với 3000 đồng/kg. Ngay ngày hôm sau 7/5, Báo Hànộimới nhận được Công văn số 2002 –CV/TĐTN – TNNT do Bí thư Tỉnh đoàn Hà Thị Anh Thư ký, cho rằng Báo Hànộimới đã thông tin không chính xác.

Để rộng đường dư luận, cũng như làm rõ việc thu gom và bán dưa cho nông dân của Tỉnh đoàn Quảng Ngãi “tròn hay méo”, Báo đã cử một nhóm PV trực tiếp vào Quảng Ngãi, xuống tận các thôn, gặp từng hộ dân đã bán dưa cho Tỉnh đoàn. Và những gì người dân cho chúng tôi biết, hoàn toàn trái ngược với nội dung công văn trả lời báo Hànộimới của Tỉnh đoàn Quảng Ngãi.

Trong Công văn gửi Báo Hànộimới, Tỉnh đoàn khẳng định: Ngày 3-5-2015, sau khi nhận được thông tin từ Bí thư Đoàn xã Tịnh Hiệp đề nghị có 10 tấn dưa Hắc mỹ nhân cần bán, giá thương lái mua là 3.500 đồng/kg, Tỉnh đoàn thống nhất nâng giá dưa thành 5000 đồng/kg để người dân đảm bảo có lãi, tiếp tục ổn định cuộc sống; Sau đó liên hệ và thống nhất với đầu mối ở Hà Nội thu mua 10 tấn dưa với giá 5000 đồng/kg (chưa tính tiền chuyên chở); Đến ngày 6-5-2015, người bán dưa phản hồi dưa non, không ngọt; Tỉnh đoàn làm việc lại với Đoàn xã để trao đổi với bà con, thống nhất giảm 1 tấn hao hụt, dưa non, chỉ tính tiền 9 tấn (xe 10 tấn). Số tiền thu được sau khi đầu mối Hà Nội chuyển về sẽ được chuyển trả cho bà con nông dân ( hiện số tiền này vẫn chưa được chuyển trả cho bà con); Giá dưa bán tại Hà Nội do các đầu mối quyết định khi cộng tiền chuyên chở, bốc vác, Tỉnh đoàn không tham gia chỉ làm đầu mối bán giúp dưa cho bà con nông dân.

Trước đó, ngày 11-4-2015, sau khi được tin dưa hấu bị thương lái ép giá 600 đồng/kg, Tỉnh đoàn thống nhất nâng giá dưa thành 2000 đồng/kg (ngày 14-4-2015, sau khi thỏa thuận với các đầu mối tiêu thụ nâng giá dưa thành 3000 đồng để hỗ trợ bà con nông dân). Tỉnh đoàn Quảng Ngãi thu mua 40 tấn dưa hấu (An tiêm loại tròn) cho bà con nông dân tại ruộng với giá 2000 đồng/kg và tổ chức bán tại tỉnh với giá 4000 đồng/kg là đúng sự thật. Tuy nhiên, đây là chủ trương của Tỉnh đoàn sau khi trừ chi phí chuyên chở, rơm, hư hỏng, hao hụt còn lại 1000 đồng/kg trả thêm cho bà con. Thực tế, ngày 15-4-2015, Tỉnh đoàn đã trả tiền chênh lệch đợt 1 và đợt 2 cho bà con nông dân tại xã Tịnh Hiệp (huyện Sơn Tịnh), xã Bình An và Bình Minh (huyện Bình Sơn) là hơn 38 triệu đồng (đợt 1: 21,575 triệu đồng, đợt 2: 16,500 triệu đồng) và có tin phát trên sóng của Đài PTTH tỉnh Quảng Ngãi và có danh sách ký nhận của người dân, chứng kiến của đại diện lãnh đạo UBND xã ký xác nhận). Ngoài ra, khi dưa chở đi các tỉnh sẽ có tỷ lệ hao hụt khoảng hơn 500 kg (hao gió) hư hỏng… nhiều người tiêu thụ yêu cầu Tỉnh đoàn bù kinh phí hỗ trợ. Tỉnh đoàn đã bù 17 triệu đồng mua dưa hấu bù cho các chủ đầu mối vì không thể trừ kinh phí của người dân.

Thực tế: Một nửa quả dưa, không phải là quả dưa !

Trong công văn của mình, Tỉnh đoàn Quảng Ngãi đã thừa nhận, việc Báo Hànộimới phản ánh Tỉnh đoàn mua của nông dân 2000 đồng/kg, bán được 4000 đồng/kg là đúng sự thật, nhưng số tiền chênh 2000 đồng/kg, Tỉnh đoàn đã chuyển lại cho nông dân.

Vượt qua hơn 30 km đường tối hun hút, xóc lộn ruột, trên chiếc xe máy cà tàng thuê được ngoài thành phố Quảng Ngãi, chúng tôi tìm về xã Tịnh Hiệp. Ông Nguyễn Đức Phong (thôn Mỹ Danh, xã Tịnh Hiệp, huyện Sơn Tịnh) cho chúng tôi biết, vụ vừa rồi nhà ông thu hoạch được 4,3 tấn dưa, loại dưa tròn Hồng Lương. Dân Tịnh Hiệp thuần trồng dưa Hồng Lương, không trồng Hắc Mỹ Nhân. Vì sao? Là do đồng đất – ông Phong nói. Mỗi xã tùy theo thổ nhưỡng mà chọn giống dưa, loại nào cũng có ưu, nhược, ví như Hắc Mỹ Nhân thì được giá nhưng không được quả, còn Hồng Lương thì ngược lại. Vậy giá dưa Tỉnh đoàn thu mua của ông là bao nhiêu? Đợt đầu rẻ, chỉ 2000 đồng/kg, đợt sau được 2700 đồng/kg, đáng lý ra là 3000 đồng nhưng dân phải chịu bốc xếp, tiền rơm lót mất 300 đồng/kg. Tiền dưa đã được Tỉnh đoàn thanh toán hết. Coi như xong. Không thấy ai nói hỗ trợ thêm gì. Và đến nay cũng chưa thấy ai trong thôn nhận được tiền chênh do bán dưa. Việc mua bán giữa dân và Tỉnh đoàn không có hợp đồng, cứ nghe xã thông báo, dân chở dưa ra điểm tập kết, thanh niên tình nguyện cân cho bao nhiêu là mừng bấy nhiêu, những lúc dưa rớt giá mấy trăm đồng/kg, để thối ngoài đồng, có người mua cho bù tiền giống, đỡ tiền công là mừng lắm rồi.

Ông Lý Xuân Nghị (cũng ở thôn Mỹ Danh) có khoảng gần 9 tấn dưa, bán cho Tỉnh đoàn 3 đợt. Mỗi đợt các anh thanh niên tình nguyện chỉ mua mỗi hộ vài tấn. Đợt sau cùng chưa thấy các anh ấy chuyển tiền về, những ba tấn mấy – ông Nghị nói thêm. Đến nay không có việc hỗ trợ hoặc được trả thêm tiền chênh do Tỉnh đoàn bán dưa cho nông dân – ông Nghị quả quyết.

Chúng tôi còn gặp một số hộ dân khác của xã Tịnh Hiệp, tất cả đều khẳng định chưa gia đình nào nhận được tiền hỗ trợ, tiền chênh do bán dưa với giá cao hơn; và, giá dưa mua của người nông dân tùy theo các thời điểm đều do Tỉnh đoàn quyết định.

Căn cứ nội dung công văn của Tỉnh đoàn Quảng Ngãi gửi Báo Hànộimới yêu cầu "trả lại uy tín cho Tỉnh đoàn, để động viên phong trào thanh niên tình nguyện”..., Báo Hànộimới đề nghị Tỉnh đoàn Quảng Ngãi trả lời công luận: Số tiền chênh lệch khi bán dưa đang nằm ở đâu? Đồng thời cũng đề nghị các cơ quan chức năng của tỉnh Quảng Ngãi sớm vào cuộc làm rõ sự thật, công khai minh bạch số tiền chênh do bán dưa cho nông dân do Tỉnh đoàn thu được. Số tiền chênh ấy là bao nhiêu? Chi vào việc gì? Vì thu mua của dân 2.000 đồng, tự ý bán ra nâng lên 4.000 đồng/kg, tức là gấp đôi số tiền đã bỏ ra mua của nông dân. Thế nhưng thực tế thì nhiều nông dân mới chỉ nhận được 2.000 đồng trong số 4.000 đồng ấy, tức là bán 1 quả nhưng nhận tiền mới chỉ nửa quả mà thôi.

Bởi lẽ, một nửa quả dưa không bao giờ là quả dưa. Lòng tốt nửa vời hoặc là ngụy lòng tốt không thể là lòng tốt đúng nghĩa!