Tại Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Luật phòng, chống tham nhũng của Thành phố Hà Nội, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đánh giá bên cạnh những việc đã làm được thì tình hình tham nhũng trên địa bàn Thành phố vẫn diễn biến phức tạp và tiềm ẩn trong nhiều lĩnh vực như quản lý đô thị, xây dựng, đất đai, thuế, tài chính, ngân hàng…

Đây là một nhận xét rất chính xác của Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc về những bất cập của Hà Nội hiện nay. Đặc biệt là trong các lĩnh vực được nêu lên đầu tiên là quản lý đô thị, xây dựng, đất đai.

Xin đơn cử từ một vụ việc đã và đang gây bức xúc dư luận những ngày qua. Vụ nhà 146 phố Quán Thánh.

Câu chuyện bắt đầu từ việc hơn một chục gia đình từ nhiều năm sống yên bình và đoàn kết trong một khu biệt thự cổ từ thời Pháp. Nhà đẹp, cây xanh, không khí trong lành, đường cống rãnh thông thoáng...

Bỗng “một ngày xấu trời”, nước thải, nước mưa tắc nghẽn, cả khu nhà chìm ngập trong hôi thối suốt mấy năm trời bất kể nắng mưa. Nguyên nhân được người dân cho là do đường cống thoát nước thải nhiều thập kỷ từ bao giờ đã nằm dưới nền nhà số 5 (đã được UBND quận Ba Đình cấp sổ đỏ đè lên cả đường cống) bị ai đó bịt lại.

Tất nhiên, những người dân lương thiện ở đây không thể chấp nhận được sự tai quái này và họ đã hành xử đúng pháp luật: Làm đơn kiến nghị đến các cơ quan chức năng.

Và phải mất mấy năm trời, bộ máy công chức cồng kềnh và ì ạch ở đây (chả biết trong đó có bao nhiêu % là “sáng cắp ô đi…”) đã nhúc nhích chuyển động. Một thời gian khá dài sau, họ đưa ra kết luận tắc cống dẫn nước dưới ngôi nhà số 5 bởi đầy bê tông và giẻ rách.

Nếu theo đúng qui định của luật pháp, kể cả qui định bất thành văn của đời sống xã hội, ai làm hỏng thì sửa đền, cống tắc thì phải thông trả lại đúng nguyên trạng.

Thế nhưng chả hiểu sao, UBND Quận Ba Đình lại có một kế sách “tuyệt vời”, chẳng giống ai, đó bỏ ra gần 500 triệu đồng bằng tiền ngân sách để xây một cái cống mới, lòng vòng tránh ngôi nhà nọ.

Nhưng “vui” nhất là trước khi xây cống mới, ông Phó Chủ tịch TP Hà Nội Nguyễn Quốc Hùng chỉ đạo: “phải bàn bạc, thống nhất với người dân” thì ông Phó Chủ tịch UBND quận Nguyễn Phong Cầm gạt phăng đi: “không phải hỏi dân” khiến ĐBQH Dương Trung Quốc ngậm ngùi thốt lên: “nói rằng không cần lấy ý kiến người dân thì người đó không những chỉ là dại dột, mà đó là người dốt”.

Song, sự việc không dừng ở đó khi mới đây nhất, té ra qua quá trình thanh tra, Thanh tra TP Hà Nội đã có Kết luận thanh tra số 2901/KL-TTTP-P6 xác định rõ sai phạm trong việc cấp sổ đỏ và việc xây dựng 3 tầng nhà số 5 Đặng Dung là xây dựng trái phép vì vượt số tầng qui định.

Chưa bàn đến sai phạm trong cấp sổ đỏ, chỉ riêng việc xây dựng trái phép, căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 10 Luật Xây dựng năm 2003 (nay là khoản 4 Điều 12 Luật Xây dựng năm 2014) thì hành vi xây dựng công trình không đúng với Giấy phép xây dựng đã được cấp là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm.

Về trách nhiệm đối với việc để cho chủ đầu tư xây dựng công trình không đúng Giấy phép xây dựng thì chủ tịch UBND phường Quán Thánh (thời điểm 2008) và cán bộ, công chức, viên chức thuộc Đội thanh tra xây dựng quận Ba Đình liên quan sẽ có thể bị xử lý hành chính tương tự như đối với cán bộ, công chức có sai phạm trong việc cấp GCNQSDĐ.

Vì sao lại để xảy ra tình trạng sai phạm cấp sổ đỏ và xây dựng trái phép trên? Có thể có nhiều lý do, thậm chí không loại trừ có biểu hiện tiêu cực thì ít nhất ở đây là sự quan liêu, không đáp ứng công việc của cơ quan quản lý. Cụ thể ở đây là Chủ tịch UBND phường Quán Thánh (thời điểm 2008) kể cả đã nghỉ hưu và các cán bộ công chức liên quan phải chịu trách nhiệm.

Thậm chí, những ai liên quan còn đương chức hoàn toàn có thể bị loại ra khỏi bộ máy nếu như “qui chiếu” từ chỉ đạo của Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Hội nghị nói trên: “Cán bộ nào không đáp ứng công việc, cửa quyền, quan liêu, vòi vĩnh… thì cần thay thế, nếu nghiêm trọng thì phải cho ra khỏi bộ máy, xử lý kỷ luật nghiêm”. Ông Phúc nói.

Với những sai phạm trong vụ việc nhà 146 Quán Thánh, có lẽ cần phải “thay thế”, “cho ra khỏi bộ máy” những cán bộ công chức liên quan. Chỉ khi đó mới giảm bớt, “dư luận về tình trạng nhũng nhiễu, kỷ luật, kỷ cương hành chính còn nhiều yếu kém” như lời nhận xét về Hà Nội của Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, phải không các bạn?